PROBLEMATYKA OBOWIĄZKU ALIMENTACYJNEGO
Przez obowiązek alimentacyjny należy rozumieć dostarczenie środków utrzymania na normalne i bieżące usprawiedliwione potrzeby osoby, która jest do takiego obowiązku uprawniona. Treścią obowiązku alimentacyjnego mogą być elementy o charakterze majątkowym jak i niemajątkowym. Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 128 wyraźnie określa treść obowiązku alimentacyjnego oraz osoby, od których alimentów można się domagać; „Obowiązek dostarczenia środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo”. Warto w tym miejscu zauważyć, że przepisy prawa ściśle określają kolejność obowiązku alimentacyjnego. Zatem jeśli okaże się że osoba w zobowiązaniu alimentacyjnym uchyla się od swojego zobowiązania, zobowiązanie takie nie wygasa, a powoduje jedynie powstanie obowiązku po stronie zobowiązanej w dalszej kolejności.
Obowiązek alimentacyjny ma różne postacie i musi wynikać z określonego źródła tj: a) alimenty między małżonkami, b) alimenty między krewnymi w linii prostej i bocznej, c) alimenty między przysposobionym a przysposabiającym d) alimenty między powinowatymi.
Aby można było domagać się alimentów, muszą zostać spełnione przesłanki wymienione w art. 133 § 1 k. r. o.. Obowiązek rodziców względem dziecka nie jest określony ściśle co do wieku, ustawodawca wskazuje jedynie, iż powstaje on do momentu gdy, dziecko nie jest w stanie się samodzielnie utrzymać. W reszcie przypadków po stronie uprawnionej musi wystąpić niedostatek, oznacza to, że taka osoba nie jest w stanie samodzielnie uzyskać środków niezbędnych do swojego utrzymania. Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobków i możliwości majątkowych osoby, która do takiego obowiązku jest zobowiązana.
Ustawodawca przewiduje w kodeksu rodzinnego i opiekuńczego także możliwość uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka. Uchylenie możliwe jest tylko względem dziecka pełnoletniego, oraz jeśli takie żądanie sprzeczne jest z zasadami współżycia społecznego.
Obowiązek alimentacyjny realizowany może być przez dobrowolne zaspokojenie takiego obowiązku, w takim przypadku uregulowany jest najczęściej w umowie między uprawnionym a zobowiązanym. Jeśli jednak zaspokojenie nie jest dobrowolne, uregulowanie to może nastąpić w drodze orzeczenia sądowego. Zarówno w jednym jak i drugim przypadku treść orzeczenia i umowy może ulec zmianie.
adw. Małgorzata Koprowska
