PRZYSPOSOBIENIE
Przysposobienie to instytucja prawa rodzinnego, zwana w języku prawniczym adopcją, polegająca na tym, iż między przysposabiającym a przysposabianym powstaje stosunek zastępujący władzę rodzicielską. Celem przysposobienia jest naśladowanie naturalnych stosunków rodzinnych, najważniejszym celem tej instytucji powinno być dobro dziecka.
Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, aby mogło dojść do przysposobienia muszą zachodzić następujące przesłanki: przysposobione dziecko musi być małoletnie, celem przysposobienia ma być dobro dziecka, a nie inne powody, a także powinna zachodzić odpowiednia różnica wieku między przysposabiającym a przysposobionym. Ponadto ważne, aby przysposabiający posiadał odpowiednie kwalifikacje osobiste uzasadniające przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z obowiązków przysposabiającego oraz pełną zdolność do czynności prawnych.
Aby dokonać skutecznego przysposobienia, co do zasady, rodzice biologiczni muszą wyrazić na to zgodę. Zgoda ta może być wyrażona w toku postępowania o przysposobienie, za wyjątkiem sytuacji, gdy rodzice biologiczni dziecka są nieznani, bądź też pozbawieni władzy rodzicielskiej albo porozumienie z nimi napotka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Zgoda może być wyrażona także przed Sądem opiekuńczym przez rodziców dziecka na przysposobienie ich dziecka w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającej. Takiej zgody „in blanco” mogą wyrazić nie wcześniej niż po upływie 6 tygodni od urodzenia się dziecka. Celem takiej regulacji jest to, aby matka miała możliwość podjęcia świadomej decyzji. Ta zgoda może być odwołana przed sądem opiekuńczym, nie później jednak niż przed wszczęciem sprawy o przysposobienie. Przepisy o zgodzie blankietowej stosuje się odpowiednio, gdy: jedno z rodziców wyraziło zgodę, a zgoda drugiego nie jest potrzebna, bądź też jeśli sąd opiekuńczy tak postanowił, gdy rodzice przysposabianego są nieznani lub nie żyją.
Jeżeli dziecko pozostaje pod opieką niezbędna jest zgoda opiekuna oraz zgoda przysposabianego, gdy ukończył 13 r.ż., bądź też nie ukończył 13 roku życia, ale może on pojąć znaczenie przysposobienia, w takim wypadku Sąd opiekuńczy powinien go wysłuchać. Wyjątkowo nie bierze się zgody przysposobionego lub jej braku pod uwagę przy ustanawianiu przysposobienia, gdy przysposobiony nie jest zdolny do wyrażania zgody, albo gdy z oceny stosunku między przysposabiającym a przysposabianym wynika, że uważa się on za dziecko przysposabiającego, a żądanie takiej zgody byłoby sprzeczne z dobre przysposabianego. Należy podkreślić, że jeżeli przysposobienia dokonują wspólnie małżonkowie wymagana jest zgoda każdego z nich.
Wyróżniamy następujące rodzaje przysposobienia, ze względu na to jakie niosą za sobą skutki prawne: przysposobienie pełne, przysposobienie niepełne, bądź też przysposobienie całkowite – możliwe tylko, gdy rodzice biologiczni przysposobionego wyrażą tzw. blankietową zgodę na przysposobienie.
Zasadą jest to, iż przysposobienie jest nierozwiązywalne. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy z ważnych powodów dopuszcza się rozwiązanie przysposobienia. Jednakże nie może ucierpieć przez to dobro małoletniego dziecka. Przy przysposobieniu całkowitym jego rozwiązanie jest niedopuszczalne.
mgr prawa Małgorzata Grigorjew
