Rozwód czy separacja – co wybrać?

Wiele osób staje przed dylematem życiowym – czy wybrać rozwód, czy też może separację. Ma to o tyle znaczenie, że obie te instytucje prawa rodzinnego, pomimo pozornego podobieństwa, de facto przynoszą odmienne skutki prawne.

Jakie są skutki prawne separacji?

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 lipca 2017 r. (II UK 308/16, http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/ii%20uk%20308-16-1.pdf) „orzeczenie o separacji potwierdza istniejące uprzednio zerwanie faktycznych więzi małżeńskich, a z chwilą tego orzeczenia zerwane zostają także istotne więzi formalnoprawne, które niewątpliwie również składają się na pojęcie wspólności małżeńskiej”.

Tym samym, wskutek orzeczenia przez Sąd separacji, następuje rozluźnienie więzi prawnej pomiędzy małżonkami, będące oczywistym następstwem istniejącego już od dłuższego czasu stanu faktycznego w postaci zupełnego rozkładu pożycia.

Sąd wydając wyrok separacyjny, orzeka czy i który z małżonków ponosi winę za taki stan rzeczy. Jednak na zgodne żądanie małżonków, może on tego zaniechać, co wywołuje takie skutki, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

W wyroku orzekającym separację, Sąd rozstrzyga także o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem. Wskazuje on również, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka, czyli o alimentach.

Musisz wiedzieć, że orzeczenie separacji powoduje powstanie pomiędzy współmałżonkami stanu rozdzielności majątkowej. Tym samym, zniesiona zostaje ustawowa wspólność małżeńska, przestaje istnieć majątek wspólny, a powstają dwie odrębne, osobiste masy majątkowe, zarządzane w sposób całkowicie samodzielny. Następuje także wyłączenie możliwości dziedziczenia po sobie małżonków na mocy ustawy.

Małżonkowie wobec których orzeczono separację, nie mają prawa do korzystania z mieszkania stanowiącego własność drugiego współmałżonka w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, jak też korzystania z jego przedmiotów urządzenia domowego.

Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, wówczas Sąd w wyroku orzekającym separację rozstrzyga także o sposobie korzystania z niego przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego z nich.

Na zgodny wniosek stron Sąd może w wyroku orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu go jednemu z małżonków, jeżeli drugi z nich wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.

Zasadą jest, że orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków Sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Na wniosek jednego z małżonków, może także zostać dokonany podział majątku wspólnego, jeżeli jego przeprowadzenie nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

Wreszcie, zgodnie z cytowanym już wyrokiem Sądu Najwyższego „Małżonkowie separowani nie mogą za siebie działać w sprawach zwykłego zarządu ani nie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny”.

Jakie są różnice pomiędzy separacją a rozwodem?

Aby odpowiedzieć sobie na pytanie, cz wybrać rozwód, czy separację, trzeba wiedzieć, czym różnią się obie te instytucje.

Przede wszystkim wskazać trzeba, że orzeczenie separacji pociąga za sobą takie skutki prawne, jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, jednakże z kilkoma istotnymi różnicami.

Sprowadzają się do następujących elementów:

• separacja, w przeciwieństwie do rozwodu, nie powoduje ustania związku małżeńskiego. Oznacza to, że w świetle prawa osoby wobec których została ona orzeczona, nadal pozostają małżeństwem,

• Separacja jest stanem odwracalnym. Wskutek przeprowadzenia procedury jej zniesienia, małżonkowie automatycznie powracają do statusu, jaki mieli przed wyrokiem separacyjnym, co w przypadku rozwodu jest niedopuszczalne,

• osoby wobec których orzeczono separację, nie mają prawa do nawiązania ponownego związku małżeńskiego,

• osoby takie nie mogą również dokonać zmiany nazwiska i powrócić do jego brzmienia sprzed zawarcia związku małżeńskiego,

• w stanie separacji, małżonkowie, jeżeli wymagają tego względy słuszności, mają obowiązek udzielania sobie wzajemnej pomocy. Wynika to z faktu, że małżeństwo w dalszym ciągu istnieje. W przypadku rozwodu, miejsce przedmiotowej powinności zajmuje obowiązek alimentacyjny, polegający na dostarczaniu środków utrzymania zaspokajaniu usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego,

• w przypadku separacji musi nastąpić zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, jednakże, w przeciwieństwie do rozwodu, nie może on mieć charakteru trwałego.

Rozwód czy separacja - co wybrać?

Wątpliwość, co lepiej wybrać – rozwód czy separację, tak naprawdę dotyczy sfery uczuć pomiędzy współmałżonkami. Jeśli istnieje jeszcze pomiędzy nimi więź duchowa, czyli po prostu miłość i widzą oni możliwość dalszego trwania ich związku, rozwiązaniem, które należy wybrać jest separacja. Jeżeli zaś tego rodzaju okoliczności nie mają miejsca. Lepszą decyzją będzie ta, o przeprowadzeniu postępowania rozwodowego.

Musisz wiedzieć, że procedura separacyjna w porównaniu do rozwodowej charakteryzuje się pewnymi korzyściami. Należą do nich:

• mniejszy poziom skomplikowania, większa łatwość i krótszy czas trwania, co wynika z fakty, że strony są zwolnione z obowiązku udowadniania, że rozkład pożycia jest trwały, a Sąd nie musi prowadzić postępowania dowodowego w tym kierunku,

• mniejsze koszty, gdyż stała opłata sądowa w przypadku rozwodu wynosi 600 zł, podczas gdy separacja orzekana na zgodny wniosek współmałżonków podlega opłacie jedynie w wysokości 100 zł.