Małżeńska wspólność umowna

Małżeńska wspólność umowna

Choć niejako „naturalnym” i powstającym z mocy samego prawa z chwilą jego zawarcia jest dla małżeństwa ustrój wspólności majątkowej, to stosunki ekonomiczne pomiędzy małżonkami mogą zostać uregulowane w sposób zupełnie odmienny. Jest to możliwe dzięki zawarciu umowy majątkowej małżeńskiej.

Co to jest umowa majątkowa małżeńska? Co może obejmować? W jaki sposób ją zawrzeć? Kiedy ulega ona rozwiązaniu? Na wszystkie te pytania znajdziesz odpowiedź w niniejszym wpisie.

Co to jest małżeńska umowa majątkowa?

Małżeńska umowa majątkowa reguluje pomiędzy osobami pozostającymi w związku małżeńskim wzajemne stosunki majątkowe. Jej celem jest wyłączenie lub modyfikacja zawartych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zasad ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej.

Musisz wiedzieć, że jej zawarcie jest możliwe w każdym czasie. Dotyczy to zarówno okresu jeszcze przed nawiązaniem ślubu, jak i podczas trwania małżeństwa. Potocznie nazywa się ją „intercyzą małżeńską”, choć z punktu widzenia prawnego zastosowanie tego określenia ogranicza się jedynie do kontraktu przedmałżeńskiego.

Umowa małżeńska umożliwia osobom, które ją zawarły swobodne kształtowanie panujących pomiędzy nimi stosunków majątkowych i dostosowanie ich do potrzeb życiowych.

Jakie mogą być rodzaje majątkowej umowy małżeńskiej?

Podkreślić trzeba, ze co do zasady, z chwilą zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje ustrój wspólności ustawowej. Następuje to z mocy samego prawa i nie wymaga dokonywania w tym celu żadnych czynności dodatkowych prawnych.

Jeżeli narzeczeni lub małżonkowie chcą wyłączyć tego rodzaju skutek prawny, mogą zawrzeć majątkową umowę małżeńską.

Poprzez nią mogą oni:

  • rozszerzyć zakres wspólności majątkowej,

  • ograniczyć wspólność majątkową,

  • wprowadzić pełną rozdzielność majątkową,

  • wprowadzić rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.

Wskazać należy, że tylko w pierwszym przypadku zostaje zachowana wspólność majątkowa małżeńska, choć z daleko idącymi modyfikacjami.

Na czym polega rozszerzenie zakresu wspólności majątkowej?

Poprzez zawarcie majątkowej umowy małżeńskiej można osiągnąć taki rezultat, że zakres ustawowej wspólności majątkowej pomiędzy małżonkami zostanie rozszerzony.

Skutkiem prawnym takiego kontraktu jest to, że majątek osobisty jednego z małżonków, który został nabyty jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, wchodzi w skład majątku wspólnego. Majątek osobisty drugiego małżonka również staje się częścią majątku wspólnego.

Powoduje to, że w razie rozwodu, kiedy przestaje istnieć wspólność ustawowa i powstaje ustrój rozdzielności majątkowej, konieczne będzie przeprowadzenie podziału majątku wspólnego.

Czego nie można objąć rozszerzeniem zakresu wspólności majątkowej?

Musisz jednak pamiętać, że takie rozszerzenie wspólności majątkowej nie może dotyczyć wszystkich przedmiotów majątkowych.

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, nie można przez umowę majątkową małżeńską rozszerzyć wspólności na:

  • przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny,

  • prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,

  • prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, na przykład służebność osobista czy prawo pierwokupu,

  • wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,

  • niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.

Powinieneś też wiedzieć, że w razie wątpliwości uważa się, że przedmioty służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków nie zostały włączone do wspólności majątkowej.

Jakie są skutki prawne umowy majątkowej małżeńskiej wobec osób trzecich?

Małżonek może powoływać się względem innych osób, na przykład wierzycieli, na istniejącą umowę majątkową małżeńską, tylko wtedy gdy wiedziały one o jej zawarciu oraz rodzaju.

Jeżeli dana wierzytelność powstała przed rozszerzeniem wspólności, wówczas wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden małżonek, może żądać swojego zaspokojenia także z tych przedmiotów majątkowych, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby wspólność majątkowa nie została rozszerzona.

W jaki sposób można zawrzeć majątkową umowę małżeńską?

Małżeńska umowa majątkowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Jeżeli ten warunek nie zostanie dotrzymany i zostanie ona sporządzona w innej postaci, np. stwierdzona jedynie pismem, będzie nieważna z mocy samego prawa. Oznacza to, że nie wywoła ona żadnych skutków prawnych, tak jakby nigdy nie została nawiązana. Także wszelkie zmiany oraz uzupełnienia takiej umowy muszą być sporządzone w formie aktu notarialnego, inaczej będą pozbawione jakiejkolwiek ważności.

Zastrzec trzeba, że umowa majątkowa staje się skuteczna dopiero z chwilą wstąpienia w związek małżeński. Jeżeli więc z jakichś powodów do ślubu nie dojdzie, staje się ona nieważna i nie wchodzi w życie.

Musisz pamiętać, że żadna ze stron takiej umowy, nie może być ubezwłasnowolniona oraz musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.

W jaki sposób można rozwiązać majątkową umowę małżeńską?

Strony, które zawarły majątkową umowę małżeńską, mogą ją w każdym czasie zmienić lub rozwiązać. Dla ważności tej czynności konieczne jest również zachowanie formy notarialnej. Jeżeli strony nie zaznaczyły w umowie inaczej, rozwiązanie intercyzy w czasie trwania małżeństwa, skutkuje powstaniem wspólności ustawowej pomiędzy małżonkami. Z kolei w razie ustania wspólności majątkowej, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.