CHOROBA PSYCHICZNA I NIEDOROZWÓJ UMYSŁOWY JAKO PRZYCZYNA ROZWODU
Ustalenie przyczyn rozkładu pożycia małżeńskiego ma istotne znaczenie dla ustalenie winy w doporowadzeniu do rozkładu pożycia. Należyte wyjaśnienie przyczyn należy do kompetencji Sądu i jest konieczne do rozstrzygnięcia sprawy oraz ewentualnego orzeczenia rozwodu w konkretnym przypadku. Przyczyny rozkładu pożycia można podzielić na zawinione i niezawinione oraz takie, które w zależności od okoliczności badanej sprawy mogą być zawinione lub niezawinione. Wśród przyczyn niezawinionych wyróżnia się między innymi: chorobę, chorobę psychiczną i niedorozwój umysłowy, niedobór seksualny, niezgodność charakterów.
Chorobliwy stan psychiki jednego z małżonków nie przesądza o treści wyroku wydanego przez Sąd w sprawie rozwodowej, gdyż jak sama nazwa wskazuje jest to jedna z przyczyny, w której nie można dopatrywać się winy. Treść art. 12 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego umożliwia zawarcie związku małżeńskiego przez osobę dotkniętą choroba psychiczną lub niedorozwojem psychicznym, jeśli stan jej zdrowia nie pozostaje w sprzeczności z istotą i celami małżeństwa. Zatem nie można uznać, że każde zaburzenie psychiczne, nawet choroba psychiczna, która powstała w trakcie trwania małżeństwa stanowi ważną przyczynę rozkładu pożycia w rozumieniu art. 56 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Stanowisko Sądu Najwyższego jest jednoznaczne i wskazuje, iż przyczynę taką stanowić może jedynie choroba pozostająca w sprzeczności z istota i celami małżeństwa.
Artykuł 23 kodeksu cywilnego nakłada na małżonków obowiązek wzajemnej pomocy. Jednak obowiązek ten może być wyłączony, jeśli zachowanie wynikające z choroby psychicznej małżonka uzasadnia zwolnienie z tego obowiązku. Przyczyną rozkładu pożycia mogą być także urojone pretensje męża co do niewierności i innego niewłaściwego zachowania żony, wywołane chorobą psychiczną. Jednak celowe zatajenie tej choroby przed zawarciem związku małżeńskiego może zostać uznane przez Sąd jako wina rozkładu pożycia, szczególnie w przypadku gdy choroba jednego z małżonków stała się powodem rozkładu pożycia stron.
